Annemin ektiği yerel domateslerimizin kokusu ve lezzetini çocukluğumdan beri bilirim. Akçakoca dışından okul arkadaşlarım her yaz bize fındık toplamaya gelirler ve her geldiklerinde domateslere hayran kalırlar, bu domatesin tadı kokusu hiçbir domateste yok derlerdi.

 Yıllarca; Akçakoca’mızın yerel bir ürününü tohum olarak geliştirip bir marka haline getirmeyi hayal etmişimdir. Bunu kayın mantarı konusunda yapmaya çalıştım. Akçakoca ormanlarında sıkça görülen doğal bir ürünümüz olan kayın mantarının kültür ortamında yetiştiriciliğini yaygınlaştırdım. Hatta bu konuda Tarım İl Müdürlüğümüz Özel İdare kaynaklı bir proje de yaptı ve %50 hibe kompost verdi çiftçilerimize. Ancak kayın mantarı sadece Akçakoca’ ya has bir ürün olmadığından ve ticari olarak yaygın bir şekilde üretimi yapılmadığından dolayı bu çalışma ile Akçakoca’nın ismini ön plana çıkaramadık.

Domateste ise durum farklı. Dünya’da kişi başına 120 kg yıllık tüketim ile domateste 4.sıradayız, üretimde de böyle. Ticari olarak ise üreticisi için yıl boyunca gelir getiren bir uğraşı. Hem serada yetişebiliyor hem de açık alanda.

Domates tarımının Türkiye’de önemi.

Her zaman konuşuruz; eski domateslerin tadı kalmadı, nerede o eski domatesler diye. Ticari olarak seralarda üretimi yaygınlaştıkça tatları ve lezzetleri kalmadı domateslerin. Bunu sebebi ise yerli çeşitlerimizi ıslah edememiş olmamızdır. Yabancıların yaptığı ıslah çalışmalarının ürünü olan hibrit çeşitlerin üretiminin yaygınlaşması ile farklı tür ve lezzetler ile tanıştık. Alışık olmadığımız bu tatlar bize hep o eski domatesleri aratır oldu.

İşte bizim yaptığımız bu çalışma ile yerel lezzetlerin de ticari olarak üretimi yaygınlaşacak. Aynı zaman da yerel çeşitlerimiz hastalıklara dayanıklı olan diğer farklı yerel çeşitler ile melezlenecek. Böylece yerel domateslerin ticari olarak yetiştiriciliğini imkânsız kılan hastalığa yakalanma sorunu da doğal yollarla ortadan kaldırmış olacağız.

Yetiştireceğimiz domatesler kimyasal ilaç kullanmadan organik olarak piyasada yer bulacak.

Yaptığımız çalışmaların Akçakoca boyutu?

Üzerinde ıslah çalışması yaptığımız 10 farklı türde olan Akçakoca domatesi yaklaşık 100 yıldır sürekli kendi tohumunun alınarak ekildiği ve böylece de saflığı korunmuş çeşitleri. Yani yöresel gen kaynaklarımız bunlar. Bu kaynaklarımız böylece koruma altına alınmış olacaklar.

Aynı zamanda da geliştirilip literatürlere ticari çeşit olarak girecek. Ortaya çıkacak çeşitlere Akçakoca köylerinin ve aile büyüklerimizin isimlerini vermeyi düşünüyoruz.

Tokat yöresine ait olan bir tür olan ve piyasaya yeni giren ‘üç burun’ biberi aslında Anadolu’da eskilerden beri ekilen yerli biber çeşidimiz. Ama siz bunu alıp geliştirirseniz insanlar onu sizin yörenizin ismiyle anar. Yörenize mal olur yani. Aynı olayı biz domates de yapmayı hedefliyoruz.

Akçakoca’da son yıllarda gelişen ‘organik tarım’ ve ‘ekoloji turizm’ çalışmalarında bizim bu çalışmamız farkındalık oluşturacak diye düşünüyorum.

Nasrettin Hoca’ya sormuşlar; Hocam sende kırk yıllık turşu varmış bize de ver de bir tadına bakalım diye. Hoca; eğer her isteyene verseydim şimdi o turşu kırk yıldır bende olur muydu? demiş. Neredeyse yüz yıldır elimizde olan yöresel domateslerimizi de geliştirelim ve yaygınlaştıralım hem insanlar eski domateslerin tadına tekrar ulaşsınlar hem de Akçakoca’nın ismini organik bir tarımsal ürün ile gündeme getirelim düşüncesiyle yola çıktık.

Seracılık Akçakoca için en büyük alternatif;

Son yıllarda yayla seracılığı dediğimiz nisan ayından kasım ayına kadar iklimi uygun olan yerlerde örtü altı sebze üretimi yaygınlaşmakta. Bu konuda ciddi olarak atılım yapan ve hatta tüm tarımsal faaliyetleri bırakıp sadece bu tür seracılığa yönelen yörelerimiz var. Örnek verecek Öneri yok ve Burdur-Söğüt gibi. Hele Söğüt ilçesinde her çiftçi domates üretimi ile uğraşıyor. Kasım ayı ile Nisan arasında ise hiçbir faaliyette bulunmasa bile zaten dönümden aldığı dönemsel olarak 10 bin-20 bin TL lik gelir zaten beklenilen karı vermiş oluyor. Akçakoca’da fındık tarımının yanında dönümden yüksek getirisi olan örtü altı üretimini yaygınlaştırmamız lazım.

Her çiftçi sadece 1 dönüm alanda örtü altı üretim yapsa ve yapılan bu üretimi bir birlik çatısı altında örgütlü olarak pazarlasak yıllık olarak Akçakoca’ya fındıktan giren gelirden daha fazla gelir elde etmiş oluruz.

Yaptığımız bu üretimi kendimize ait olan ve organik olarak üreteceğimiz bir ürün ile yaparsak kazancımız daha fazla olur. Çünkü tarımda gelecek organik ve yöresel ürünlerde.